مرکز تحلیل اماری نوین آمادگی لازم را دارد در زمینه موضوع پژوهش شما پرسشنامه لازم را طراحی و تدوین نماید. در ادمه برخی نکات در طراحی پرسشنامه ارائه می شود.
طراحی پرسشنامه در روش پیمایشی
پیمایش یکی از روش های جمع آوری داده ها است که در آن اطلاعات از طریق پرسش از افرادی که پاسخگو نامیده می شوند گردآوری می شود. از این روش که بیش از هر روش دیگری در مطالعات علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد می توان در انواع مطالعات اکتشافی، توصیفی، تبیینی و ارزشیابی استفاده کرد. در این نوع تحقیق داده ها به دو روش اصلی پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری می شوند.در پرسشنامه سؤالات به صورت مکتوب ارائه می شود و پاسخ دهندگان باید پاسخ های خود را یادداشت کنند. اجرای پرسشنامه می تواند به صورت مستقیم و یا با ارسال پرسشنامه از طریق پست یا ایمیل انجام شود.
راه دیگر برای جمع آوری اطلاعات استفاده از روش مصاحبه است. در این روش مصاحبه گر سؤالات را می پرسد و پاسخ ها را در یک تعامل کلامی فردی ثبت می شود؛ البته در برخی از تحیقات پیمایشی از هر دو روش پرسشنامه و مصاحبه استفاده می شود. یک مشکل اساسی در هر دو روش مذکور نوع سوااتی است که باید پرسیده شود. در ادامه به بیان نکاتی در مورد طراحی پرسشنامه می پردازیم.
طراحی سؤال
سؤالات بسته در مقابل سؤالات باز : از دو نوع سؤالات باز و بسته می توان در پرسشنامه و مصاحبه استفاده نمود. سؤالات بسته پاسخگو را با چند گزینه مواجه می سازد که از بین آن ها باید دست به انتخاب بزند. در مقابل سؤالات باز سؤالاتی هستند که در آن پاسخگو جواب های خود را می نویسد. استفاده مناسب از سؤالات باز و بسته برای چگونگی جمع آوری داده ها و نیز تسهیل ثبت آن ها مهم است. به طور کلی از سؤالات بسته زمانی استفاده می شود که تعداد پاسخ های احتمالی محدود باشد. برای مثال سؤالی در مورد وضعیت تأهل را می توان به صورت یک سؤال بسته مطرح کرد. از سوی دیگر سؤالات باز برای مطالعات اکتشافی مناسب است که محققاطلاعات کافی در مورد محدود کردن نظر پاسخ دهندگان ندارد. برای مثال فرض کنید بخواهیم بدانیم چرا مردم از محل اقامت خود مهاجرت می کنند،از آنجایی که دلایل احتمالی متعددی برای چنین سؤالی وجود دارد نوع سؤالات باز مناسب تر است. برخی سؤالات را می توان به هر دو صورت باز و بسته می توان مطرح نمود، نوع مذهب از این نمونه است. بدین ترتیب که مذاهب عمده را به صورت سؤالات بسته فهرست کرد و گزینه با عنوان «سایر» را برای اقلیت قرار داد. بهتر است در کنار این گزینه عبارت «لطفا نام ببرید» نیز آورده شود.
لازم به ذکر است که سؤالات باز بعضاً با دشواری تحلیل مواجه هستند؛ در اینگونه سؤالات ممکن است پاسخ های داده شده بی معنی بوده و یا چند پاسخ ارائه شود. علاوه بر این احتمال پاسخ گویی افراد به سؤالات بسته بیش از سؤالات باز است؛ زیرا ذکر گزینه ها در پرسشنامه نقش یک محرک و یادآوری کننده را ایفا می کند. البته در برخی موارد نیز می توان از سؤالات باز در یک مطالعه مقدماتی استفاده نمود و بر اساس نتایج حاصل به طراحی سؤالات بسته در پیمایش واقعی اقدام نمود.